Czym jest stalking?

Z języka angielskiego słowo to tłumaczy się jako „podchody” lub „skradanie się” (źródło: Wikipedia)

Czym jest stalking, jeśli spojrzy się na niego z punktu widzenia prawa karnego?

Stalking uregulowany został w treści art. 190 a kodeksu karnego, a jego bardziej fachowa nazwa to tak zwane: uporczywe nękanie.

Aktualne brzmienie art. 190 a kodeksu karnego:

„§ 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek lub inne jej dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.

§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.”

Aktualnie najczęściej spotykaną forma stalkingu jest nękanie z wykorzystaniem telefonii komórkowej oraz sieci internet. Łatwość dostępu kart pre-paid czy otwarte punkty dostępu do sieci za pomocą wi-fi oferowane w prawie każdej kawiarni lub markecie dają dość złudne poczucie anonimowości i bezkarności, co powoduje, że łatwo stać się ofiarą tego typu czynu zabronionego.

Niestety równie łatwo stać się jego sprawcą, zwłaszcza gdy to co w ocenie jednej osoby jest tylko zabawą, dla drugiej strony już takie zabawne być nie musi.

Dziś skupimy się na typie czynu zabronionego uregulowanym w paragrafie 1 art. 190 a kodeksu karnego.

Na czym polega to stalking?

To bardzo proste: na uporczywym nękaniu. Co to oznacza jednak dla laika? Nękanie jest niczym innym jak wywoływaniem u innej osoby dyskomfortu psychicznego związanego z ciągłym dzwonieniem czy wysyłaniem wiadomości sms lub mms do osoby która sobie tego nie życzy. Zachowanie stalkera musi zatem u ofiary wywołać uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia np. poprzez wywołanie u ofiary przeświadczenia, że jest obserwowana, śledzona. Ofiara musi również jednoznacznie pokazać, że dane zachowanie jest dla niej nieprzyjemne i nie życzy sobie podobnych zachowań na przyszłość.

Czy wysłanie jednego lub dwóch wiadomości sms o treści „obserwuję Cię” będzie uporczywym nękaniem?

W takim przypadku musimy pamiętać o istnieniu znamienia „uporczywości”. To bardzo nieostre sformułowanie początkowo dawało duże pole manewru organom wymiaru sprawiedliwości. Czy o uporczywości można mówić po wykonaniu dwóch czy trzech głuchych telefonów?

Obecnie zgodnie z orzecznictwem o uporczywości możemy mówić wówczas, gdy zachowanie sprawcy cechuje upór przejawiający się w ciągłym, bezustannym wysyłaniu wiadomości sms czy dzwonieniu. W jednym z orzeczeń przyjęto zaś, że wysłanie 10 smsów w okresie miesiąca stanowić będzie już wypełnienie znamion uporczywości.

Jak wyglądają statystyki skazań za tego typu przestępstwo- czyli jakiej kary można się spodziewać? Jak wskazuje Informator Statystyczny Wymiaru Sprawiedliwości- w latach 2011 – 2014 wobec zdecydowanej większości osób skazanych za czyn określony w treści art. 190 a § 1 kodeksu karnego, orzeczono kary pozbawienia wolności z jej warunkowym zawieszeniem. Tylko w nielicznych przypadkach orzeczono kary innego rodzaju jak grzywna czy ograniczenie wolności.

 Autorzy:

Adwokat Olga Maciejewska i aplikant adwokacki Paweł Żurek