W życiu codziennym dokonujemy wielu zakupów z pominięciem zawarcia umowy sprzedaży na piśmie. Jako przykład wymienić można zakupy w sklepie, czy też w kiosku ruchu. Powszechne wiadomo, że po zapłaceniu ceny za towar stajemy się jego właścicielami, mimo że transakcja odbywa się wyłącznie ustnie – to właśnie umowa ustna. Otrzymany paragon stwierdza jedynie kto, za ile i jaki towar nam sprzedał. Podobna sytuacja ma miejsce w kwestii świadczenia usług. Drobne usługi takie jak usługi hydrauliczne, fryzjerskie, kosmetyczne odbywają się na zasadzie ustnego porozumienia osoby świadczącej usługi oraz osoby nimi zainteresowanej. Często ustnie ustalamy również szczegóły i cenę prac remontowych lub niewielkich prac budowlanych.

Najczęściej ustalenia ustne wystarczają obu stronom, a usługa/sprzedaż przebiegają bez zakłóceń. Jednak co w sytuacji, w której finalny rezultat odbiega od dokonanych ustaleń? Co jeśli wykonana usługa obarczona jest poważnymi błędami? Czy mamy możliwość obrony przed nierzetelnym fachowcem skoro nie spisaliśmy umowy?

Spora część osób postawionych w takiej sytuacji rezygnuje z dochodzenia swoich praw uznając, że nie miała umowy lub obawiając się, iż „słowo przeciwko słowu” to za mało, żeby uzyskać sprawiedliwość lub po prostu odzyskać stracone pieniądze. Nic bardziej mylnego!

Co możemy zrobić jeśli nie mamy umowy pisemnej?

Umowa większości osób kojarzy się z dokumentem opatrzonym tytułem, datą i podpisami. Wierzymy, że co na papierze, to ma moc prawną, to obowiązuje. Tymczasem polskie prawo przewiduje możliwość zawierania umów w wielu formach, w tym także w formie ustnej. Umowy ustne zatem obowiązują i mają moc prawną – taką samą, jak umowy pisemne.

Czy umowa ustna zawsze ma moc prawną?

Oczywiście nie ma zasady bez wyjątków. W określonych prawem przypadkach nie jest dopuszczalne zawarcie umowy ustnej. Są to sytuacje, w których zastrzeżona jest inna forma umowy, to jest forma pisemna lub inne takie jak akt notarialny, czy też forma pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi. Klasycznym przykładem nieskuteczności zawarcia umowy w formie ustnej jest sprzedaż nieruchomości – np. mieszkania, domu, czy też działki. Wiedzą powszechną jest, że sprzedać (zbycie / zakup) nieruchomość możemy jedynie u notariusza.

O czym zatem należy pamiętać zawierając umowę ustną?

Powinna ona zawierać pewne elementy, czyli minimalną treść, by można było ją uznać za ważną. Na przykład konieczne jest aby umowa zlecenia wskazywała, czym będzie przedmiot umowy – jakie zlecenie przyjmuje osoba od zlecającego i z jakim wynagrodzeniem będzie się wiązać. Warto podać również termin – choć nie jest to już element obligatoryjny. Umowy nazwane w Kodeksie cywilnym wskazują konkretne wytyczne co do tego, jakie elementy są istotne dla danej umowy.

Dlaczego w obrocie gospodarczym preferuje się umowy pisemne?

Zawierając umowę w formie ustnej musimy się liczyć z tym, że może się to wiązać z pewnymi niedogodnościami. W przypadku gdy między stronami umowy dojdzie do sporu i sprawa trafi do sądu, to zgodnie z regułami dotyczącymi ciężaru dowodu, na osobie chcącej wykazać, że doszło do zawarcia umowy określonej treści, spoczywał będzie obowiązek jej udowodnienia. Przykładowo, jeżeli spór dotyczył będzie wysokość wynagrodzenia, to pojawi się konieczność udowodnienia tej okoliczności – np. poprzez zeznania świadków. Wiarygodność zeznań świadków ocenia sąd i stąd brak gwarancji, że sprawa zakończy się dla nas pozytywnie.

W przypadku sporu co do warunków umowy zawartej w formie ustnej, bądź nie wykonania / nieprawidłowego wykonania takiej umowy, warto jednak skonsultować się z prawnikiem, bowiem w większości przypadków pokrzywdzona strona jest w stanie wykazać swoją rację przed sądem. Doświadczony adwokat / radca prawy pomoże w sporze z  nieuczciwym kontrahentem.

Zapraszamy do kontaktu z naszymi Kancelariami – bezpośrednio oraz zdalnie. Chorzów i Kraków to miasta w których mamy biura. Z łatwością możemy udzielić porady prawnej w naszych biurach stacjonarnych dla klientów znajdujących się aktualnie w ich pobliżu. Obszar naszej działalności to nie tylko Małopolska i Śląsk – obsługujemy Klientów z terenu całej Polski, jak również Klientów przebywających stale za granicą. Możliwość zdalnej współpracy ogranicza osobiste zaangażowanie Klienta do niezbędnego minimum. 

Autor: Mateusz Sieniawski. Radca prawny. Prawnik. Członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w latach 2012 – 2016, gdzie odbywał aplikację radcowską i z wynikiem bardzo dobrym zdał egzamin radcowski. Od 2016 r. członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Katowicach.